Dr Karyl McBride, licencjonowana terapeutka małżeńska i rodzinna z ponad 40-letnim doświadczeniem, w swoim artykule "4 Rules of the Narcissistic Family" na portalu Psychology Today opisała zasady, którymi rządzą się narcystyczne rodziny. Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z rodzicem narcyzem? Na jakie sygnały zwrócić uwagę?
Cztery główne cechy rodzica narcyza według ekspertki
Emocje są tłumione lub ignorowane. W rodzinach z narcystycznym rodzicem wyrażanie własnych uczuć jest niemile widziane. Smutek, złość, a nawet radość – wszystko może zostać odebrane jako zagrożenie dla emocjonalnej kontroli rodzica. Dziecko szybko uczy się, że jego emocje są niewygodne lub nieistotne.
Wielu dorosłych wychowanych w takich domach wspomina dzieciństwo jako czas sztucznych uśmiechów i wewnętrznego napięcia. Fotografie z rodzinnych spotkań często pokazują dzieci, które się uśmiechają, ale ich oczy zdradzają pustkę i smutek – wyjaśnia dr McBride.
Gdy wizerunek rodziny staje się ważniejszy niż jej członkowie
Perfekcyjny obraz rodziny jest priorytetem dla narcystycznego rodzica. Liczy się to, jak rodzina wygląda na zewnątrz, a nie jak się czuje w środku. Każda rysa na "idealnym" obrazie musi zostać natychmiast ukryta. Dzieci uczą się udawać, zatajać problemy i zaprzeczać własnym przeżyciom.
W praktyce oznacza to zakaz mówienia komukolwiek o domowych konfliktach, emocjonalnych ranach czy doświadczanych niesprawiedliwościach. To także forma izolacji – dziecko nie ma gdzie się zwrócić po pomoc – podkreśla ekspertka.
Narcystyczny rodzic zawsze na pierwszym miejscu
Potrzeby dziecka są mniej ważne niż potrzeby rodzica narcyza. W zdrowej rodzinie rodzice troszczą się o dzieci. W rodzinie narcystycznej – to dzieci służą rodzicowi. Ich wartość zależy od tego, na ile spełniają jego potrzeby i oczekiwania.
Czas, energia, plany – wszystko ma być podporządkowane rodzicowi. Dziecko może zostać zmuszone do rezygnacji ze swoich pasji czy marzeń, jeśli te kolidują z interesem narcystycznego opiekuna. Niestety, dzieci często robią to w nadziei na miłość i akceptację, które i tak pozostają dla nich nieosiągalne.
Brak prywatności – czwarty sygnał ostrzegawczy
Granice prywatności nie istnieją w domach z rodzicem narcyzem. Dzieci nie mają prawa do własnych myśli, rzeczy czy przestrzeni. Wszystko należy do rodzica – również to, co dziecko czuje i w co wierzy.
Pamiętniki mogą być czytane, rozmowy podsłuchiwane, a sekrety zdradzane publicznie. Dziecko nie ma kontroli nad własnym życiem. Zdaniem ekspertki, brak granic bywa też niestety zapowiedzią poważniejszych naruszeń – także przemocy psychicznej, a w skrajnych przypadkach fizycznej.
Jak dorosłe dzieci narcyzów radzą sobie w życiu?
Osoby wychowane w rodzinach narcystycznych często w dorosłym życiu zmagają się z niską samooceną, lękiem przed oceną i trudnościami w budowaniu zdrowych relacji. Wciąż próbują "zasłużyć" na miłość – nieświadomie odtwarzając schematy z dzieciństwa.
Jeśli opisane zasady brzmią znajomo, warto poszukać wsparcia. Psychoterapia, grupy wsparcia czy literatura na temat narcystycznego rodzicielstwa mogą pomóc w odzyskaniu siebie i zbudowaniu zdrowego obrazu własnej wartości.
Dr Karyl McBride podkreśla: "Pamiętaj, nie jesteś sam. Twoje uczucia mają znaczenie. Masz prawo być sobą – nawet jeśli nigdy wcześniej nie było ci to dane".
Konsekwencje dorastania z narcystycznym rodzicem
Dorosłe dzieci narcyzów często zmagają się z:
- trudnościami w wyznaczaniu zdrowych granic w relacjach,
- chronicznym poczuciem winy i wstydu,
- perfekcjonizmem i ciągłym dążeniem do nieosiągalnych ideałów,
- nieumiejętnością rozpoznawania i wyrażania własnych potrzeb,
- tendencją do wchodzenia w toksyczne związki w dorosłym życiu.
Badania pokazują, że świadomość problemu i specjalistyczna terapia mogą pomóc przerwać ten niszczący cykl międzypokoleniowy i odbudować poczucie własnej wartości.
Ta strona używa plików cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie.
Więcej szczegółów w naszej