Zapalenie zatok dość łatwo jest rozpoznać, nawet jeśli nie pojawia się katar - pierwszym i charakterystycznym objawem problemów z zatokami jest ból głowy, zwłaszcza czoła, często lokalizujący się nad oczami, na łukach brwiowych. Ból nasila się przy pochylaniu, a czasami nawet przy szybszym chodzie. Podczas zapalenia zatok może pojawić się gęsta, zielona lub żółta wydzielina, ale niekoniecznie musi ona spływać nosem. W wielu wypadkach spływa po tylnej ścianie gardła, powodując dodatkowo ból gardła. Przy zapaleniu zatok pojawia się także kaszel, często z odkrztuszaniem zielonej wydzieliny.
Zapalenie zatok - przyczyny
Przede wszystkim są to:
- infekcje wirusowe: ok. 90% przypadków ostrego zapalenia zatok. Zazwyczaj rozwija się po przeziębieniu (infekcji górnych dróg oddechowych). Wirusy powodują obrzęk błony śluzowej nosa, który blokuje ujścia zatok i przyczynia się do zalegania wydzieliny, co sprzyja dalszemu zakażeniu;
- infekcje bakteryjne: często jako powikłanie infekcji wirusowej; typowe bakterie: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis. Objawy trwają dłużej niż 10 dni lub pogarszają się po wstępnej poprawie („podwójne pogorszenie”);
- alergie i nadwrażliwość;
- skrzywienie przegrody nosa, przerost małżowin nosowych, polipy nosa, wąskie ujścia zatok.
Znaczenie mają także czynniki środowiskowe, takie jak suche powietrze, zanieczyszczenia, dym tytoniowy, zmiany ciśnienia (np. u nurków, pilotów).
Polecamy: Zapomnij o aptece! Ten domowy syrop skróci czas trwania infekcji i wzmocni odporność
Leczenie zapalenia zatok
Jeśli zapalenie zatok następuje w wyniku infekcji wirusowej, to nie wymaga podania antybiotyku. Objawy pojawiają się nagle i nie są następstwem innej choroby. Należy przede wszystkim:
- zadbać o nawodnienie organizmu – dużo płynów pomaga rozrzedzić wydzielinę,
- nawilżenie powietrza,
- stosuje się leki obkurczające błonę śluzową nosa (np. ksylometazolina, oksymetazolina) – ale tylko przez 3-4 dni, by uniknąć uzależnienia i polekowego nieżytu nosa;
- stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe;
- lekarz może zalecić preparaty mukolityczne lub sekretolityczne – np. acetylocysteina, ambroksol, by ułatwić odpływ wydzieliny;
- warto stosować także płukanie nosa, a także inhalacje z soli fizjologicznej.
Wskazania do włączenia antybiotyku, czyli jak rozpoznać infekcję bakteryjną:
- objawy utrzymują się >10 dni bez poprawy,
- następuje „podwójne pogorszenie” po wstępnej poprawie,
- występuje wysoka gorączka (>39°C), silny ból zatok, ropna wydzielina.
Najczęściej stosowane leki to amoksycylina z kwasem klawulanowym.
W przypadku przewlekłego zapalenia zatok lekarz może zalecić konsultację laryngologiczną oraz:
- donosowe kortykosteroidy,
- płukanie nosa roztworem soli (np. irygator, butelki typu Rhino Horn),
- czasem długotrwałą antybiotykoterapię,
- leczenie chirurgiczne (np. endoskopowa operacja zatok – FESS) w przypadku niedrożności, polipów lub nawracających infekcji.
Polecamy: Są plany masowej ewakuacji ludności. Rząd jest gotowy na najgorszy scenariusz
Objawy zapalenia zatok u dziecka
Objawy zapalenia zatok u dziecka mogą być inne niż u dorosłych i często trudniejsze do rozpoznania. Dotyczy to zwłaszcza u małych dzieci, u których nie wszystkie zatoki są jeszcze rozwinięte. Typowe objawy to:
- katar trwający ponad 10 dni bez poprawy,
- wydzielina z nosa gęsta, ropna (żółta lub zielona),
- kaszel – szczególnie nasilony w nocy lub nad ranem,
- zatkany nos, dziecko oddycha przez usta,
- gorączka lub stan podgorączkowy,
- niechęć do jedzenia, apatia, czasem wymioty (od spływającej i odkrztuszanej wydzieliny),
- obrzęk lub zaczerwienienie policzka, powieki lub okolicy oka (może świadczyć o zajęciu zatok sitowych – wymaga pilnej konsultacji).
Czytaj też: Każdej nocy budzisz się o tej godzinie? Nawet nie wiesz, co to oznacza