Warto zwrócić uwagę, że okresem wzmożonej zachorowalności na grypę jest wiosna. Jak pokazują najnowsze dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego w dniach od 8 do 15 kwietnia 2022 r. zarejestrowano w Polsce ogółem 120.649 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę. Tak wysoki wskaźnik zachorowalności pokazuje, jak ważne są szczepienia przeciwko grypie. Pomimo wykazanej skuteczności szczepień przeciwko grypie, jak wykazują szacunki Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy w grupie wiekowej 0-4 zaszczepionych zostało jedynie 2,8% dzieci, natomiast w grupie wiekowej 5-14 około 2,6%, to prawie tak niewiele jak w poprzednim sezonie.
„W ramach trwającego Światowego Tygodnia Szczepień, zwracam uwagę, że obecnie mamy do czynienia ze wzrostem zachorowań na grypę wśród dzieci. Z pewnością przyczynił się do tego niski poziom zaszczepialności najmłodszych w Polsce. Warto zaplanować już dziś szeroką edukację rodziców w kolejnym sezonie szczepiennym, tak by uniknąć gwałtownych wzrostów zachorowań wśród najmłodszych prowadzących do wysokiej absencji szkolnej.“ - podkreśla dr hab. Ernest Kuchar z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Grypa to niebezpieczna choroba, która w okresie dziecięcym wiąże się z wysokim ryzykiem ciężkiego przebiegu. U dzieci może powodować różne dolegliwości, takie jak: gorączkę, kaszel, zatkany noc, ból gardła czy mięśni. Z uwagi na nie w pełni rozwinięty układ odpornościowy dzieci są narażone nie tylko na zachorowanie, ale także na groźne powikłania pogrypowe, takie jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc, zapalenie zatok obocznych nosa, drgawki gorączkowe i inne. Wirus grypy nie wybiera i atakuje także przewlekle chore dzieci. Bardzo często rodzice mylą przeziębienie z grypą. Warto pamiętać, że to pierwsze ma przebieg łagodny, i zwykle nie powoduje rozwoju powikłań u dzieci zdrowych. W przypadku sezonowej grypy, problem jest znacznie poważniejszy. Objawy na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie jak w przypadku przeziębienia, jednak przebieg jest cięższy, a ryzyko powikłań i konieczności hospitalizacji duże. Najskuteczniejszą sposobem zapobiegania grypie są szczepienia ochronne, które stanowią niezbędny element opieki zdrowotnej nad najmłodszą populacją.
Szczepienia dzieci przeciwko grypie rekomendowane są przez lekarzy pediatrów, jako jedna z najważniejszych metod profilaktyki i najskuteczniejszych metod ochrony przed ciężkimi powikłaniami. Dlaczego jeszcze warto szczepić dzieci?
Najczęstsze obawy rodziców przed szczepieniami swoich dzieci, to przekonanie o braku skuteczności szczepionek, brak rekomendacji ze strony lekarzy, przekonanie o braku różnicy między przeziębieniem a grypą, czy zwyczajny lęk przed igłą u najmłodszych. Należy jednak podkreślić, że na rynku dostępna jest szczepionka donosowa dla dzieci, która jest w 50% refundowana w grupie wiekowej 2 lat - 5 lat. Szczepionka donosowa, jak i domięśniowa mają podobną skuteczność. Obie szczepionki są bezpieczne i pomimo popularnej opinii nie wywołują zachorowań na grypę. Szczepienia dzieci są skutecznym elementem ochrony zarówno samych dzieci, jak i innych członków rodziny są ważne zarówno pod kątem epidemicznym oraz ekonomicznym. Dzieci stanowią bowiem największy przekaźnik wirusów i bakterii. Choroba często wiąże się z absencją rodziców w pracy, a także nieobecnością dzieci w szkole. Jak wykazują badania na każde 100 zarażonych dzieci poniżej 3 r.ż. przypada 195 dni absencji w pracy rodziców[3]. W przypadku nieobecności w pracy rozwiązaniem problemu pozostaje uzyskanie zwolnienia lekarskiego na okres choroby. Większym problemem związanym z absencją pozostaje kwestia nadrobienia materiału z zajęć edukacyjnych w szkołach.
Szczepienia przeciw grypie dla dzieci są powszechnie rekomendowane na całym świecie. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca je jako priorytetowe w wieku 6-59 m.ż.[4], a Amerykański Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych zaleca wykonywanie corocznych szczepień przeciw grypie wszystkim osobom od 6 m.ż. Powszechne szczepienia przeciw grypie są również zawarte w polskim Programie Szczepień Ochronnych i w związku z przesłankami epidemiologicznymi rekomendowane są już dla dzieci od ukończenia 6 m.ż. do ukończenia 18 r.ż., ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku 6-60 m.ż.[5]
Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy jest inicjatywą społeczną niezależnych ekspertów medycznych. Program od lat prowadzi w Polsce działania edukacyjne na rzecz budowania świadomości zagrożeń wynikających z tej choroby i podniesienia poziomu wyszczepialności przeciw grypie zarówno wśród pacjentów z grup ryzyka, jak i całego społeczeństwa. Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania skierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządów oraz pracodawców. Przedsięwzięcie spotkało się z aprobatą najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związków i samorządów oraz towarzystw medycznych. Więcej informacji na stronie www.opzg.pl.
[1] Heikkenen et al. Ped Infect Dis J, 2013, Heinonen et al. Lancet Infect Dis 2011
[2] World Health Organization. Influenza. Vaccines.WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec, 2005, 80 (33).279-7
[3] Heikkinen T. i wsp., Burden of influenza in children in the community, J Infect Dis. 2004 Oct 15;190(8):1369-73.
[4] Centers for Disease Control and Prevention, https://www.cdc.gov/flu/highrisk/children.htm
[5] Grohskopf L.A., Sokolow L.Z., Broder K.R., Walter E.B., Fry A.M., Jernigan D.B., Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices-United States, 2018-19 Influenza Season. MMWR Recomm Rep. 2018;67(3):1-20