W początkach ery genetyki wydawało się, że geny mają wpływ na wszystko - kolor oczu, a także skłonności do chorób czy długość życia. Przez wiele lat naukowcy uważali, że środowisko ma wpływ, ale w niewielkim stopniu na rozwój człowieka. Z najnowszych badań wynika, że geny tylko w 20% decydują o tym, jak funkcjonuje nasz organizm, pozostała część to wpływ otoczenia, a szczególnie diety i środowiska zewnętrznego.
Epigenetyka to nauka badająca związek między czynnikami dietetycznymi i środowiskowymi, a ich wpływem na ekspresję lub wyciszanie genów. Nasz genom stanowi punkt wyjścia, epigenom stale reaguje na otoczenie i dokonuje zmian, wpływając na pracę naszego ciała, choroby, a także starzenie się.
fot. istock.com
Od momentu poczęcia do ukończenia drugiego roku życia organizm podlega najważniejszemu procesowi kształtowania się szczególnie w obszarze zdrowia. Tempo zmian w tym okresie życia jest nieporównywalnie z żadnymi innymi procesami, które zachodzą w ciągu dalszego życia. W tym czasie kształtują się wszystkie mechanizmy odpowiedzialne za zdrowie, odporność i rozwój psychiczny, które mogą wpłynąć na cechy dziecka, a także to, co przekaże w przyszłości swoim dzieciom.
Zobacz więcej: Badania profilaktyczne dzieci - kiedy jest na nie czas?
Składniki, które mają wyjątkowy potencjał epigenetyczny to kwasy DHA, selen, witaminy z grupy B, kwas foliowy. Szczególną rolę w kształtowaniu cech u dziecka odgrywa także niedoceniana cholina.
Cholina (witamina B4) stanowi budulec dla błon komórkowych, a także wspiera znacząco rozwoju układu nerwowego. Cholina decyduje także, który gen zostanie aktywowany w komórce, czyli decyduje o tym, jakie cechy rozwijającego się organizmu będą najsilniej rozwinięte. Dlatego zapotrzebowanie na ten składnik jest niezwykle ważne w okresie płodowym, czyli gdy maluch jest jeszcze w brzuchu mamy.
Cholina może być syntetyzowana w organizmie człowieka, jednak z badań na zwierzętach wynika, że taka synteza jest niewystarczająca i nasza codzienna dieta powinna zawierać jej odpowiednie ilości. Można ją zjeść w wielu produktach spożywczych, głównie w postaci lecytyny. Bogate w cholinę są przede wszystkim żółtka jaj. Ograniczenia spożycia jaj z obawy o nadmiar cholesterolu w diecie prowadzi do niedoboru choliny.
Cholinę odnajdziesz także w mięsie bydlęcym, kiełkach pszenicy, roślinach strączkowych, orzeszkach ziemnych czy soi. Cholina w postaci suplementu jest polecana szczególnie kobietom w ciąży. Jednak przed zastosowaniem lepiej skontaktować się z lekarzem.
Witamina B4 w diecie kobiet w ciąży i karmiących piersią:
Niedobory choliny prowadzą do nadmiernego gromadzenia się cholesterolu i triglicerydów w wątrobie, a co za tym idzie - stłuszczenia wątroby. Niedobór tej witaminy może powodować u mamy także:
Niedobór choliny u ciężarnej może doprowadzić do powstania wad ośrodkowego układu nerwowego u dziecka, osłabienia funkcji jego układu odpornościowego i zaburzeń jego rozwoju intelektualnego późniejszym życiu.
Tak jak niedoboru, tak i nadmiar może być szkodliwy i objawiać się spadkiem ciśnienia tętniczego, poceniem się, mdłościami i biegunką.