Rumień zakaźny – przyczyny, objawy, leczenie. Jak rozpoznać rumień u dziecka?

Rumień zakaźny powoduje zakażenie parwowirusem B19. Jest to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych  u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, która przebiega z pojawiającą się wysypką. Rumień jest potocznie nazywany „piątą chorobą” (ang. „fifth disease”), ponieważ jest jedną z sześciu chorób dziecięcych (obok odry, płonicy, różyczki, choroby Dukesa i rumienia nagłego) objawiających się wspomnianą już wysypką. Przechorowanie daje pełną odporność, stąd bardzo rzadko dochodzi do ponownego zachorowania. U osób dorosłych w przypadku zakażenia rumieniem zakaźnym nie pojawia się charakterystyczna wysypka, mogą wystąpić inne objawy niż u dziecka.

Rumień zakaźny – przyczyny zakażenia

Rumień zakaźny przenosi się drogą kropelkową lub krwionośną. Chory zaraża między 5. a 10 .dniem od zakażenia, przy czym nie ma wtedy jeszcze objawów zakażenia – dlatego rumień zakaźny tak szybko się rozprzestrzenia – kiedy objawy już wystąpią choroba jest praktycznie niezaraźliwa (dzieci z widocznym rumieniem nie są zakaźne). Choroba wylęga się zazwyczaj około 14 dni, natomiast wysypka może się utrzymywać nawet do 3 tygodni.

Przyczyną wystąpienia rumienia zakaźnego jest parwowirus B19 (B19V), do grupy DNA-wirusów. Trudno go zniszczyć czynnikami chemicznymi i fizycznymi. Uważa się, że większość ludzi miała kontakt z B19V przynajmniej raz w życiu.

Polecamy: 100 tysięcy niezaszczepionych dzieci na celowniku sanepidu. Kary sięgają 50 tys. zł

Rumień zakaźny – objawy

Wysypka jest już ostatnią fazą choroby, kiedy na ogół dziecko nie zaraża. Natomiast wcześniej pojawiają się objawy zwiastunowe, trwają około tygodnia:

• niewielka gorączka (zazwyczaj jednak nie występuje),
• ból gardła,
• katar,
• niekiedy bóle mięśniowe,
• nudności.

Po około tygodniu pojawia się wysypka, która najpierw pojawia się na twarzy, a następnie schodzi na całe ciało dziecka. Wysypka nie obejmuje nosa, brody oraz wewnętrznych części dłoni i stóp.

Objawy rumienia zakaźnego u dorosłych

Na ogół rumień u dorosłych przebiega bezobjawowo, wystąpienia wysypki jest sporadyczne. Częściej występuje zapalenie stawów dłoni, nadgarstków lub kolan z ostrą reakcją bólową. Ustępują one po ok. 3 tygodniach, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń.

Wysypka w rumieniu zakaźnym - charakterystyka

Wysypka najpierw pojawia się na twarzy tworząc charakterystyczny kształt motyla. W początkowej fazie pojawiają się czerwone plamy na skórze, które z czasem zmieniają kolor na sinoczerwony. Następnie rumień schodzi na ramiona, tułów i kończyny. Wykwity układają się w girlandy, przybierają postać plam, które bledną w centralnej części, tworząc charakterystyczne, rumieniowe obrączki, ale nie obejmują wewnętrznych części dłoni i stóp.

Wysypka może ustępować i nawracać przez 1 do 3 tygodni, zazwyczaj trwa 7-11 dni. Niekiedy wysypce towarzyszy świąd i rzadziej ból. Następnie samoczynnie zanika. Co ciekawe wysypka może przez ten czas zanikać i nawracać – np. po ciepłej kąpieli.

Diagnoza rumienia zakaźnego

Pediatra stawia diagnozę na podstawie objawów. Bardzo często można się spodziewa wystąpienia rumienia zakaźnego, jeśli inne dzieci w żłobku lub przedszkolu chorują. Z badań, które można wykonać:

• oznaczenie przeciwciał IgM specyficznych dla antygenów B19V - wysoki poziom sugeruje, że doszło do świeżego zakażenia;
• oznaczenie przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów B19V – ich obecność wskazuje, że pacjent przebył zakażenie i jego organizm jest już odporny na wirusa.

Rumień zakaźny w ciąży

Rumień zakaźny w ciąży jest niebezpieczny, szczególnie w I trymestrze – jest zagrożeniem dla płodu, może doprowadzić do niedokrwistości wewnątrzmacicznej u dziecka i do poronienia – nawet jeśli kobieta nie wykazuje żadnych objawów choroby.

Jeśli ciężarna miała kontakt z dzieckiem chorym na rumień zakaźny musi o tym powiedzieć lekarzowi.

Czytaj też: Nowy syrop z cebuli od Pana Tabletki. Lepszy i smaczniejszy od tradycyjnego

zdrowie dziecka

Żłobek tylko dla zaszczepionych dzieci. Nowe zasady od 17 października

Leczenie rumienia zakaźnego – domowe sposoby

Stosuje się jedynie leczenie objawowe, nie ma skutecznego leku na parwowirusa. Choroba przebiega na ogół łagodnie i samoistnie ustępuje. Do tzw. domowych sposobów leczenia zalicza się:

• odpoczynek i odpowiednie nawodnienie organizmu,
• chłodne okłady na skórę – mogą złagodzić świąd i uczucie gorąca,
• kąpiele z dodatkiem krochmalu lub rumianku, działające kojąco na skórę,
• nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, by złagodzić objawy towarzyszące infekcji.

Możliwe powikłania rumienia zakaźnego

Jak każda choroba rumień może powodować powikłania, zaliczamy do nich:

• anemię (na skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek);
• zapalenie stawów (kolan, dłoni i nadgarstków), częściej u dorosłych – u dzieci zdarza się bardzo rzadko;
• zapalenie mięśnia sercowego.

Rumień zakaźny – z czym można pomylić?

Rumień zakaźny można pomylić z rumieniem nagłym, tzw. trzydniówką oraz ze szkarlatyną. Dlatego z chorym dzieckiem należy udać się do pediatry, aby to specjalista zdecydował o dalszym postępowaniu.

Źródła

Manifestacje skórne wybranych chorób o etiologii wirusowej. Kalicki, B., Bartoszewicz, L., Grad, A., Fabisiewicz, A., & Jung, A. (2009). Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2(5), 108-112