Jak prawidłowo karmić piersią? Poznaj techniki i pozycje do karmienia

Karmienie noworodka nie zawsze jest łatwe i bezproblemowe. Nieprawidłowa technika karmienia piersią, źle dobrana pozycja lub brak wiedzy, jak przystawić dziecko do piersi sprawiają, że niektóre mamy mogą zniechęcać się i rezygnować z karmienia naturalnego. Na szczęście nie musi tak być – w wielu przypadkach wystarczy zmiana sposobu lub pozycji do karmienia piersią, by raz na zawsze pożegnać wszystkie te problemy. Poznaj podstawowe zasady karmienia piersią i dowiedz się, jak wybrać pozycję najlepszą dla Ciebie i dla maluszka.

fot. pexels.com

Mleko mamy – najlepszy pokarm dla noworodków i niemowląt

Mleko mamy jest najlepszym pożywieniem dla noworodków i niemowląt – w pełni pokrywa ich zapotrzebowanie na energię i większość składników pokarmowych (poza witaminami D i K), a także dostarcza cennych substancji, które działają m.in. przeciwinfekcyjnie, wzmacniają odporność maluszka i wspomagają rozwój korzystnej mikroflory jelitowej [1].

Karmienie piersią ma liczne korzyści zarówno dla mamy, jak i dla dziecka. Udowodniono, że maluszki otrzymujące mleko mamy rzadziej cierpią na zakażenia układu pokarmowego, dróg oddechowych i układu moczowego. Mają też mniejsze ryzyko zachorowania na zapalenie ucha środkowego, bakteryjne zapalenie opon mózgowych, sepsę i martwicze zapalenie jelit. U mam karmiących piersią obserwuje się natomiast szybsze tempo cofania się ciążowych zmian: obkurczania macicy, powrotu do poprzedniej masy ciała, remineralizacji kości do stanu sprzed ciąży oraz mniejsze ryzyko krwawienia poporodowego. Ponadto ta grupa kobiet, już po menopauzie, rzadziej zapada na raka jajnika i raka piersi [2].

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz UNICEF zalecają, by po raz pierwszy przystawić maluszka do piersi już w pierwszej godzinie po porodzie, a następnie kontynuować wyłączne karmienie piersią przez początkowe 6 miesięcy życia dziecka. Noworodki i małe niemowlęta należy karmić tak często, jak tego chcą (tzw. karmienie na żądanie), zarówno w nocy, jak i w dzień. Po 6. miesiącu, w okresie rozszerzania diety, eksperci rekomendują dalsze karmienie piersią aż do 2. urodzin lub nawet dłużej [3], zgodnie z potrzebami dziecka i mamy.

Karmienie piersią – proste i intuicyjne? Nie dla każdej mamy

Choć mogłoby się wydawać, że karmienie piersią jest naturalną, intuicyjną, a przede wszystkim prostą czynnością, to często zdarza się, że świeżo upieczone mamy mają problem z przystawieniem do piersi i skutecznym nakarmieniem maluszka. Podobnie jest w przypadku dzieci – choć już w trakcie życia płodowego wykształca się u nich odruch ssania, to nie każdy maluszek potrafi od razu prawidłowo chwycić pierś i dobrze pobierać z niej pokarm.

Wbrew pozorem, karmienie piersią jest trudną sztuką, która niekiedy może wymagać wielu prób, zmian pozycji, skorygowania techniki, a także sięgnięcia po pomoc specjalisty. Największe trudności z karmieniem noworodka miewają mamy, które karmią swoje pierwsze dziecko, ale też te mające bardzo małe lub bardzo duże piersi, wklęsłe bądź poranione brodawki, zmagające się z nawałem pokarmu lub z częstymi zastojami i zapaleniami piersi. Każdy z tych problemów można rozwiązać, jednak wymaga to indywidualnego podejścia i wprowadzenia zmian w technice karmienia maluszka.

Przystawianie dziecka do piersi – jak robić to prawidłowo?

Sekret bezbolesnego, efektywnego karmienia piersią tkwi w prawidłowym przystawieniu maluszka. Sprawdź, jak przystawiać dziecko do piersi krok po kroku:

1. Ułóż dziecko stabilnie tak, by jego ciało znajdowało się w jednej linii, a nosek był na wysokości Twojej brodawki.
2. Chwyć pierś kciukiem i palcem wskazującym chwytem C lub U i lekko ją spłaszcz.
3. Kiedy zauważysz, że dziecko otwiera szeroko buzię odchylając jednocześnie główkę do tyłu, zdecydowanym ruchem przysuń je do piersi i pozwól mu chwycić brodawkę.
4. Sprawdź, czy dziecko dobrze się przystawiło – powinno łapać całą brodawkę i większą część otoczki. Jego broda musi być wciśnięta w pierś, a nosek lekko odchylony, by maluch mógł swobodnie oddychać. Ważne jest też wywinięcie dolnej wargi dziecka i pełne, zaokrąglone policzki.
5. Kiedy wszystkie warunki zostaną spełnione, nasłuchuj odgłosów połykania mleka. Jeśli je słyszysz, to właśnie prawidłowo przystawiłaś maluszka!

Pamiętaj, żeby przystawiać dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka. Wtedy będzie Ci łatwiej zachować wygodną pozycję, która nie obciąży nadmiernie Twoich rąk i pleców. Jest to szczególnie ważne w pierwszych tygodniach życia dziecka, gdy spędza ono przy piersi sporą część doby.

fot. pexels.com

Kiedy niemowlę się naje i wypuści pierś z buzi, warto je odbić, by usunąć z brzuszka powietrze połknięte wraz z mlekiem mamy. Sposób i pozycja do odbijania nie mają tu większego znaczenia – najważniejsze jest to, by było ono skuteczne. Sprawdź, jak odbijać dziecko po karmieniu i dowiedz się, dlaczego należy to robić.

Po czym poznać, że technika karmienia piersią jest nieprawidłowa?

Nieprawidłowe przystawienie dziecka do piersi nie jest niczym nadzwyczajnym, zwłaszcza podczas pierwszych prób karmienia. Jak je rozpoznać? Możemy wymienić przynajmniej kilka objawów:

• maluch mlaska lub cmoka,
• czujesz ból brodawki, który nie ustępuje po kilkudziesięciu sekundach,
• podczas ssania pokarm wycieka maluchowi kącikiem ust,
• pierś wypada dziecku z buzi,
• po karmieniu Twoja brodawka ma inny kształt niż przed przystawieniem dziecka, np. jest pogryziona lub spłaszczona.

Kiedy zauważysz, że maluch źle złapał pierś, delikatnie wsuń palec w kącik jego ust, by przerwać karmienie. Następnie spróbuj ponownie przystawić dziecko obserwując, czy tym razem udało się zrobić to prawidłowo.

Nieprawidłowe przystawienie do piersi, a co za tym idzie, nieefektywne karmienie, może mieć też długofalowe skutki i objawiać się:

• poranionymi brodawkami,
• częstymi zastojami pokarmu w piersi,
• zbyt niskim przyrostem wagi,
• wzdęciami i bólami brzuszka,
• nadmiernym ulewaniem u niemowląt.

Ulewanie występuje u wielu niemowląt po 3. tygodniu życia – jest normalną, fizjologiczną czynnością, która wynika z niedojrzałości przewodu pokarmowego dziecka. Niekiedy jednak ulewaniu towarzyszą dodatkowe objawy, które mogą świadczyć o wystąpieniu u dziecka choroby refluksowej, wymagającej stałej opieki lekarza. Sprawdź, czym jest refluksowa choroba przełyku i dowiedz się, jak karmić dziecko z refluksem. 

Pozycje do karmienia piersią – wybierz odpowiednią dla siebie i swojego dziecka

Na pewno słyszałaś o różnych pozycjach do karmienia piersią. Jedną z najpopularniejszych zarówno wśród mam, jak i w popkulturze (w filmach, serialach i na fotografiach) jest pozycja klasyczna. Na niej jednak wybór się nie kończy – istnieje też wiele innych, wygodnych pozycji, w których możesz komfortowo nakarmić maluszka.

fot. pexels.com

Wybór pozycji do karmienia dziecka zależy m.in. od Twojej budowy anatomicznej (wielkości piersi i ich kształtu), jak i od temperamentu dziecka, miejsca, w którym karmisz, wieku malucha i wielu innych okoliczności. Jedna pozycja dobrze sprawdzi się przy karmieniu noworodka, inna – po cesarskim cięciu, a jeszcze inna będzie dobra dla mam bliźniąt lub starszaków. Nie istnieje jedyne słuszne ułożenie, dlatego śmiało możesz eksperymentować z różnymi pozycjami i modyfikować je wedle swoich preferencji.

Na czym polega pozycja klasyczna do karmienia piersią?

W pozycji klasycznej, zwanej też naturalną, mama siada np. w fotelu i wygodnie opiera plecy. Dziecko ułożone jest na boczku i brzuszkiem styka się z brzuchem mamy. Główka malucha znajduje się na wysokości piersi mamy i opiera się w zgięciu jej łokcia. Resztę ciała dziecka – szyję i plecki – mama podtrzymuje przedramieniem, a bioderka i pupę malucha układa na swojej dłoni. Druga ręka mamy pozostaje wolna i służy do podania dziecku piersi, przytrzymywania jej w trakcie karmienia (jeśli to potrzebne) lub… do trzymania książki bądź czytnika e-booków, kiedy sesja karmienia znacznie się przedłuża.

Pozycja naturalna do karmienia sprawdza się u mam dzieci niemal w każdym wieku. Jest bardzo wygodna podczas karmienia malucha poza domem, np. u lekarza, na ławce w parku lub w centrum handlowym. Ze względu na świeżą, bolesną ranę brzucha, nie polecamy jej jednak kobietom w pierwszych dniach po porodzie przez cesarskie cięcie oraz tuż po porodzie naturalnym, kiedy krocze jest obolałe i tkliwe powodując problemy z siedzeniem.

Kiedy sprawdzi się pozycja krzyżowa do karmienia?

Pozycja krzyżowa jest bardzo podobna do klasycznej – ułożenie ciała mamy i dziecka jest niemal identyczne. Różnica tkwi w tym, że mama podtrzymuje maluszka ręką przeciwną do piersi, z której karmi. Głowa dziecka pewnie spoczywa na dłoni mamy, a plecki – na jej przedramieniu. Zarówno w pozycji klasycznej, jak i w krzyżowej, mama może korzystać z poduszki do karmienia, która pozwoli odciążyć ramiona i wygodnie ułożyć dziecko.

Z pozycji krzyżowej warto korzystać:

• podczas nauki karmienia piersią – umożliwia ona kontrolę nad przystawieniem dziecka do piersi,
• jeśli jesteś mamą wcześniaka,
• w przypadku dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym, które słabo ssą.

0

zdrowie dziecka

Fakty i mity na temat przeziębień u dzieci

Dla kogo pozycja spod pachy?

Pozycja spod pachy również jest pozycją siedzącą. Mama siada na fotelu, kanapie lub łóżku z wygodnie podpartymi plecami. Dziecko leży obok niej na boczku w taki sposób, by jego brzuszek dotykał boku mamy, a stópki znajdowały się za jej plecami. Powinno ono znajdować się na wysokiej poduszce lub np. kołdrze złożonej w kostkę. Mama podtrzymuje główkę malucha dłonią, a plecy przedramieniem, analogicznie jak w pozycji krzyżowej.

Karmienie spod pachy sprawdza się u:

• mam po cesarskim cięciu, które czują ból i dyskomfort w okolicach rany,
• kobiet z dużymi piersiami,
• bardzo ruchliwych i aktywnych maluszków,
• wcześniaków i malutkich noworodków, które mają problem z chwyceniem brodawki wraz z otoczką.

Jak przystawić dziecko do karmienia na leżąco?

W pozycji leżącej Ty i dziecko leżycie na boku w taki sposób, by buzia malucha była zwrócona w stronę Twojej piersi, a jego nosek znajdował się na wysokości brodawki. Karmienie odbywa się z piersi znajdującej się od strony łóżka. Zanim przystawisz dziecko, ułóż się wygodnie, np. podłóż pod głowę poduszki i rękę. Jeśli chcesz, możesz też podtrzymywać ręką dziecko, umieszczając jego główkę w zgięciu swojego łokcia.

Pozycja leżąca do karmienia piersią będzie wygodna dla mam, które:

• mają duże piersi,
• karmią maluszka w nocy w swoim łóżku,
• mają płaskie brodawki,
• chcą odpocząć lub uciąć sobie drzemkę razem z dzieckiem.

Inne pozycje do karmienia piersią

Wiele mam, podczas całego okresu karmienia dziecka, wykorzystuje kilka różnych pozycji. Kiedy już wypróbujesz te opisane powyżej, możesz sprawdzić też inne nasze propozycje. Należą do nich:

• pozycja leżąca na plecach – dziecko leży na Twoim brzuchu lub tuż obok Ciebie, przytulone brzuszkiem do Twojego boku. Jeśli jesteś tuż po cc, możesz też ułożyć maluszka prostopadle, w poprzek swojego ramienia,
• pozycja półleżąca (biologiczna) – mama półsiedzi z tułowiem lekko uniesionym i podpartym np. poduszkami, a dziecko leży na jej brzuchu. Jest znana również jako pozycja „pod górkę” i doskonale sprawdza się u mam, u których pokarm wypływa tak szybko, że dziecko nie nadąża z jego połykaniem i się krztusi,
• karmienie w zwisie – dziecko leży na pleckach, a mama pochyla się nad nim i podaje mu pierś. To świetna pozycja dla mam z częstymi zastojami pokarmu lub zapaleniem piersi,
• podwójna pozycja spod pachy (tzw. podwójne rugby) – wygodna, jeśli karmisz bliźnięta. Przystaw malucha zgodnie z zasadami zwykłej pozycji spod pachy, a następnie powtórz te samą sekwencję ruchów z drugim dzieckiem, leżącym po przeciwnej stronie.

Pamiętaj, że każda, nawet najbardziej nietypowa pozycja do karmienia jest dobra, o ile jest wygodna dla Ciebie i dziecka oraz sprawia, że maluch najada się i prawidłowo przybiera na wadze.

Źródła:

1. Ćwiek i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Położnych. Zasady wsparcia kobiety karmiącej w środowisku domowym w trakcie realizacji poszerzonych porad laktacyjnych położnej POZ, http://www.ptpol.pl/media/dopobrania/ZG_PTPol_rekomendacje_standard_porady_laktacyjnej_poloznej.pdf
2. Karpienia, Karmienie piersią, wyd. Natuli, 2018
3. Rapley, T. Murkett, Po prostu piersią, wyd. Mamania, Kraków, 2015
4. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/karmienie_piersia.pdf

[1] H. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/karmienie_piersia.pdf (dostęp 22.10.2022)

[2] H. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/karmienie_piersia.pdf (dostęp 22.10.2022)

[3] https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_2 (dostęp 22.10.2022)