Gdy zostaliście rodzicami po raz pierwszy, wszystko było nowe i musieliście się wiele nauczyć. Gdy rodzi się drugi maluszek, jesteście już "profesjonalistami” w opiece nad niemowlęciem. Osobą, która musi się wiele nauczyć, jest za to wasze starsze dziecko, które z jedynaka staje się starszym bratem lub siostrą. Przede wszystkim się nie denerwuj, jeśli ty się będziesz bać nowej sytuacji, dziecko to wyczuje i także z niepokojem przyjmie nowego członka rodziny. Dzisiejsze dzieci nie muszą już słuchać historii o bocianach i kapustach. Obecnie uważa się, że przygotowanie starszego dziecka na pojawienie się rodzeństwa jest niemal tak samo ważne, jak to do samych narodzin dziecka.
Pierwsze co należy zrobić to oczywiście poinformować dziecko, że mama jest w ciąży. Kiedy i jak to zrobić, w dużym stopniu zależy od wieku dziecka. Z punktu widzenia małego dziecka, dziewięć miesięcy to wieczność. Z informacją poczekaj do końca trzeciego lub początku czwartego miesiąca. Ważne by dziecko dowiedziało się od was, zanim dowie się od kogoś innego lub samo zauważy. Dzieci są bystrymi obserwatorami i z pewnością maluch zauważy rosnący brzuszek, czy zmiany w samopoczuciu mamy. Ponieważ dzieci mają słabe poczucie czasu, termin porodu opisz bardziej obrazowo, np. Dzidziuś urodzi się, gdy będzie już lato i bardzo gorąco.
Nie opowiadaj historii o pszczółkach, bocianach czy kapuście. Przedstaw nowa sytuację w jasny i zrozumiały sposób, zawsze zaczynaj od prostych faktów - Będziemy mieli dziecko. Teraz ono rośnie w brzuchu, a kiedy ursonie na tyle duże, by wyjść, będziesz mieć braciszka lub siostrzyczkę. Na tym poprzestań, ale przygotuj się na ewentualne pytania. Zastanów się nad użyciem poprawnych nazw części ciała jak: macica lub łono. Możecie także poszukać książeczek o tej tematyce dostosowanych do wieku dziecka.
Kiedy dziecko już wie, że pojawi się nowy członek rodziny, możesz na kilka sposobów ułatwić oczekiwanie na braciszka lub siostrzyczkę:
#1 Na początek, dokonaj wszystkich zaplanowanych zmian w życiu dziecka, np. zapisz dziecko do przedszkola. Zrób to w pierwszych miesiącach ciąży, by później nie czuło się odepchnięte. Jeśli planujesz odstawienie butelki, odpieluchowanie lub inne znaczące zmiany zrób to przed narodzinami drugiego dziecka, lub poczekaj kilka miesięcy po porodzie.
Zobacz więcej: Jak pomóc starszemu dziecku nawiązać kontakt z noworodkiem?
#2 Przyzwyczajaj dziecko, że będzie z tobą spędzało trochę mniej czasu. Zaproponuj jakieś zajęcia tylko dla dziecka i taty, zachęcaj dziecko do samodzielnej zabawy. Jeśli planujesz zatrudnić opiekunkę do pomocy, to również powinnaś to zrobić wcześniej. Ważne jednak byś się nie odsunęła od dziecka zbyt mocno, cały czas zapewniaj malucha o swojej miłości.
#3 Szczerze i otwarcie mówicie o fizycznych zmianach, jakie w tobie zachodzą. Wyjaśniaj dziecku, że jesteś zmęczona albo w złym humorze. Jednak nie używaj ciąży jako wymówki, np. by nie brać dziecka na ręce tak często, jak robiłaś to kiedyś. Jeśli nie możesz lub nie chcesz dźwigać starszego dziecka, znajdź inny sposób na bliskość, np. kładźcie się razem na łóżku.
#4 Przedstaw dziecku maluszka, kiedy ten jest jeszcze w brzuchu. Przedstaw rozwój płodu, w tym celu możesz wykorzystać odpowiednią książeczkę dla dzieci. Wyjaśnij, że gdy rośnie dzidziuś rośnie także brzuch mamy. Gdy tylko ruchy dziecka będą wyczuwalne z zewnątrz, pozwól dziecku je poczuć. Zachęcaj, ale nie zmuszaj do głaskania, przytulania, całowania i rozmawiania z dzieckiem w brzuchu.
#5 Jeśli to możliwe, zabierz dziecko na wizytę do lekarza, by poczuło się ważnym uczestnikiem rozgrywających się wydarzeń. Dźwięk bicia serca lub obraz USG sprawią, że mały braciszek lub siostrzyczka stanie się kimś rzeczywistym. Jednak nie zmuszaj dziecka, jeśli nie jest zainteresowane.
fot. istock.com
#6 Angażuj dziecko we wszystkie przygotowania, które mogą je zainteresować. Niech pomaga wybierać wyprawkę dla maluszka. Możecie wspólnie przejrzeć stare ubranka i zabawki, ale nie zmuszaj oddawania niczego, jeśli nie ma ochoty. Dziecko także będzie mniej zazdrosne o deszcz prezentów dla maluszka, jeśli pozwolisz mu otwierać i prezentować prezenty. Wytłumacz, że noworodki dostają dużo prezentów, ale nie obsypuj starszego dziecka prezentami. Możesz kupić przemyślany prezent i dać go starszemu dziecku, kiedy przyjedziecie ze szpitala do domu może to być np. lalka - niemowlę.
#7 Opowiadaj dziecku o niemowlętach. Nie mów, że się będzie mogło bawić z dzidziusiem, bo do tego długa droga. Jeśli ktoś z rodziny lub znajomych ma maluszka, pokaż i tłumacz, że u was pojawi się też takie niemowlę. Zwracaj uwagę na niemowlęta na spacerze, w sklepie, pokazuj w książeczkach z obrazkami. Wytłumacz, że takie maluszki głównie śpią, jedzą i płaczą. Jeśli zamierzasz karmić piersią, powiedz, że niemowlę będzie piło mleko tak jak ono kiedyś. Jeśli masz kogoś bliskiego, kto karmi piersią poproś, by dziecko mogło zobaczyć, jak to wygląda.
#8 Pokaż, jakie są dodatkowe korzyści z bycia starszym rodzeństwem. Im ciekawiej przedstawisz tę rolę, tym bardziej dziecko będzie wyczekiwać chwili narodzin. Powiedz o wszystkich rzeczach, których niemowlę nie potrafi robić, a ono będzie mogło je nauczyć.
#9 Jeśli z narodzinami dziecka będzie się wiązała zmiana łóżeczka lub ustawienia fotelika w samochodzie, zrób to jakiś czas przed porodem, by dziecko miało czas się oswoić.
#10 Kiedy zbliża się czas porodu, przygotuj dziecko, że kilka dni będziesz musiała spędzić w szpitalu. Pozwól dziecku pomóc przy pakowaniu, zachęć też, by dorzuciło coś od siebie, żeby ci było raźniej np. jakąś zabawkę lub rysunek. Uprzedź dziecko, że będzie się przez kilka dni zajmował nim tylko tata lub dziadkowie. Dowiedz się, czy w szpitalu będzie możliwość odwiedzin przez dzieci.
Pamiętaj też, by nie przesadzić. Nie pozwól by ciąża i zbliżający się poród stały się dominującym tematem każdej rozmowy. Na twoją uwagę także zasługują zainteresowania i "problemy" twojego starszego dziecka.