Czynniki środowiskowe, geny, wiek. Te i wiele innych rzeczy ma wpływ na to, czy twoja ciąża przebiegnie bez komplikacji, a twoje upragnione dziecko urodzi się zdrowe. Niemniej w dużym procencie zależy to także od ciebie samej. Musisz po prostu o siebie i o dziecko wyjątkowo dbać już od momentu, gdy zobaczysz dwie kreski na teście ciążowym. Wiadomość o ciąży w każdej mamie powinna wywołać odruch chronienia maleństwa i podchodzenia do swojego odmiennego stanu z wyjątkową troską.
#1 Używki
W ciąży bezwzględnie musisz rzucić palenie, jeśli wcześniej paliłaś. Dym nikotynowy i tysiące toksycznych substancji w nim zawartych (w tym co najmniej dziesięć silnie rakotwórczych) szkodzą dziecku w łonie matki co najmniej tak samo, jakby zaciągało się papierosem bezpośrednio. Z tym, że dziecko jest bezbronną istotą, która nie ma szans zaprotestować, że jej się to nie podoba.
A co z alkoholem w ciąży? Lepiej zrezygnować z napojów wyskokowych w ciąży zupełnie. Trudno ocenić bezpieczną granicę ilości wypitego alkoholu przez ciężarną. To jedna lampka wina czy pół szklanki piwa? To oczywiście nie to samo, co picie dużych ilości alkoholu, ale czy nie mając pewności, jak czuje się twój maluszek, kiedy do jego krwiobiegu trafia choćby mała ilość procentów, chciałabyś ryzykować?
Nie zapominaj o tym, że kawa i czarna herbata to również używki. Ilość kofeiny dopuszczalna dla kobiety w ciąży wynosi 200 mg i równa się to dwóm filiżankom niezbyt mocnej kawy. Kofeina znajduje się również w herbacie, a nawet w czekoladzie. Zatem bądź ostrożna z tymi produktami w ciąży, czy też po prostu ich nie nadużywaj. Nadmiar kofeiny może być przyczyną poronienia i przedwczesnego porodu.
#2 Dieta
Dieta przyszłej mamy to temat rzeka, ale generalną zasadą jest to, aby jeść zdrowo już przed ciążą i dobre nawyki żywieniowe kontynuować przez dziewięć miesięcy i potem, podczas karmienia piersią. To co jesz, powinno być szczególnie bogate w składniki odżywcze. Jadłospis ciężarnej bazować powinien na dużej ilości warzyw i owoców (nawet 1 kg dziennie), kaszach, ryżu, pełnoziarnistych makaronach, które są źródłem zdrowych węglowodanów, warzywach strączkowych bogatych w białko, chudych mięsach i tłustych rybach. Wybieraj produkty dobrej jakości i zawsze bardzo świeże. Nie ma mowy o żywności wysoko przetworzonej i fast foodach.
Zobacz więcej: Poród na głodniaka - czyli jak przygotować się do porodu?
Istnieje także wcale nie krótka lista produktów zakazanych w ciąży. Należą do nich: wątróbka, ponieważ zawiera bardzo dużo witaminy A, która w nadmiarze może być szkodliwa dla płodu, surowe mięso, ryby, owoce morza, jaja i sery pleśniowe, ponieważ mogą zawierać groźne bakterie wywołujące chorobę zwaną listeriozą, grożącą bardzo poważnymi powikłaniami, a nawet śmiercią dziecka.
Szkodliwe w ciąży są również niektóre ryby, te zawierające szkodliwą dla płodu rtęć i ołów. Najwięcej jej w tuńczyku sprzedawanym w puszkach, ale także w innych, wyrośniętych okazach ryb morskich takich jak dorsz czy łosoś oraz w hodowanych na terenie Azji pangach i tilapiach.
W ciąży absolutnie nie wolno ci się odchudzać. Ograniczanie kalorii i wysokoenergetycznych potraw to wielka krzywda dla dziecka. Jeśli jednak z natury jesteś pulchna lub miałaś wcześniej problemy z przemianą materii, to możesz być pewna, że jeśli w ciąży zadbasz o zdrowe odżywianie, zrezygnujesz ze słodyczy, słodkich napojów i tłustych potraw na rzecz zdrowych cukrów, chudego mięsa, dużej ilości owoców i warzyw w postaci przekąsek i soków, wprowadzisz do diety kasze i strączkowe warzywa, to po porodzie okaże się, że będziesz zgrabniejsza niż przed ciążą.
#3 Zażywaj ruchu
Codzienne spacery, w miarowym, niezbyt wolnym tempie to plan minimum dla każdej oczekującej mamy, której ciąży przebiega bez zastrzeżeń. Śmiało możesz również chodzić na zajęcia fitness dla kobiet w ciąży, gdzie doświadczone instruktorki, które posiadają stosowną wiedzę na temat fizjologii kobiecego ciała w ciąży, dobierają efektywne ćwiczenia.
Możesz również chodzić na basen, na taniec brzucha oraz trenować jogę. Regularne ćwiczenia w ciąży, poprawiają krążenie, ujędrniają i wysmuklają ciało, poprawiają ogólną kondycję, przygotowują twój organizm do porodu, ułatwiają powrót do formy po ciąży, a także, podnosząc poziom endorfin w mózgu, dają mnóstwo frajdy!
Zobacz więcej: Koniec z wymówkami, ten trening dasz radę zrobić nawet jak jesteś bardzo zajęta!
#4 Pij wodę
W ciąży powinnaś pic dużo wody nie tylko dlatego, że twój organizm potrzebuje dużo płynów, bo np. zdarza ci się często wymiotować. Przyjmując dużo płynów zapobiegasz także zakrzepicy żył głębokich, której ryzyko w ciąży jest bardzo wysokie. Picie dużych ilości wody (ile potrzebujesz, ale minimum 6 szklanek dziennie) poprawia także przemianę materii i ułatwia wypróżnianie, co w ciąży także jest ważne, przy zwiększonym ryzyku zaparć.
#5 Odpoczynek i relaks
W czasie ciąży słowo to ma niezwykle pojemne znaczenie. Jeśli tylko możesz sobie na to pozwolić, zrezygnuj z pracy zawodowej, a swoim dniom nadaj nowy rytm. Dopasuj go do dziecka i swoich potrzeb. Śpij, kiedy ci się zachce, poleguj, kiedy poczujesz się zmęczona, potrzymaj nogi w górze, jeśli poczujesz, że robią się ciężkie. Praca na pełnych obrotach to również stres, a ten jest wrogiem stanu błogosławionego. Niepotrzebny pośpiech, kontakt z ludźmi, którzy mają na ciebie zły wpływ, niedojadanie, niedosypianie, silny stres - to wszystko może spowodować, że ciąża nie będzie przebiegała prawidłowo, a twoje dziecko może być nadpobudliwe.
#6 Sen
W ciąży ważne jest również to, by się wysypiać. Bywa, że nie jest to łatwe, ale wtedy zrób wszystko, by stworzyć sobie warunku do efektywnego snu. Pij melisę, ciepłe mleko wieczorem, dbaj o to, by twoja sypialnia była zawsze dobrze przewietrzona a temperatura panująca w niej nie za wysoka. Zaopatrz się w specjalny „rogal” – poduszkę do spania dla kobiet w ciąży, by móc przyjmować jak najwygodniejszą pozycję do snu. Jeśli nie masz w ciąży problemu z zasypianiem, korzystaj z każdej nadarzającej się okazji, by uciąć sobie drzemkę. Wprawdzie nie ma możliwości, by wyspać się na zapas, ale regeneracja sił bardzo ci się przyda w związku z natłokiem obowiązków i nieprzespanych nocy, jakie niosą z sobą początki macierzyństwa.
#7 Witaminy i minerały
Każda kobieta przygotowująca się do ciąży powinna przez około 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciąże przyjmować kwas foliowy oraz przez pierwsze 12 tygodni ciąży. Kwas foliowy to witamina dostępna bez recepty, niedroga, a bezcenna dla rozwoju dziecka w łonie matki. Zapobiega wadom wrodzonym i zapewnia prawidłowy rozwój mózgu i układu nerwowego malucha.
W ciąży pojawia się również zwiększone ryzyko anemii. Oczywiście najlepiej zapobiegać jej zdrowym odżywianiem. Spożywaj produkty bogate w żelazo czyli na przykład chude, czerwone mięso, fasolę, suszone morele, śliwki, brzoskwinie, kaszę gryczaną, żółtko jaj, płatki owsiane i drożdże piwne. Aby żelazo lepiej się wchłaniało, spożywaj ww. produkty w towarzystwie tych bogatych w witaminę C, np. natki pietruszki, sałaty, pomidorów.
Zobacz więcej: W którym tygodniu ciąży iść do lekarza?
Jeśli w trakcie badań kontrolnych w ciąży wyjdzie, że jednak masz niedokrwistość, lekarz z pewnością zaleci ci przyjmowanie żelaza w tabletkach. Jeśli chciałabyś przyjmować inne preparaty witaminowe, to nawet, jeśli znajdujesz na opakowaniu napis „dla kobiet w ciąży”, zawsze poradź się swojego lekarza prowadzącego, czy jest to konieczne.
Szukaj preparatów witaminowych w jak najlepiej przyswajalnej postaci, a w miarę możliwości zamień je na świeżo wyciskane soki z owoców i warzyw.
fot. istock.com
#8 Opieka lekarska
W ciąży powinnaś być pod regularną opieką lekarza lub położnej. Oni wiedzą, w jakim momencie ciąży i na jakie badania cię skierować oraz potrafią wyniki tych badań interpretować. Badanie krwi i moczu w ciąży jest niezbędne. Chociażby po to, by w porę wyłapać groźną niedokrwistość oraz cukrzycę ciążową, a na podstawie badań moczu wykluczyć ewentualne infekcje i stan przedrzucawkowy.
To lekarz właśnie potrafi mądrze doradzić ci w kwestii przyjmowania suplementów diety, sposobu odżywiania, radzenia sobie z dolegliwościami ciąży. Regularne wizyty zwolnią cię w dużym stopniu z nadmiernego zamartwiania się o stan swój i dziecka i pozwolą przeżywać ciążę w większym spokoju.
W ciąży nie zaniedbaj również wizyt u dentysty. Mamy zwykły używać sformułowania „w ciąży poleciały mi zęby”. Nic takiego nie ma prawa się stać, jeśli w czasie całych dziewięciu miesięcy co najmniej dwa razy odwiedzisz stomatologa i zjawisz się u niego niezwłocznie także w kilka tygodni po porodzie. Ponadto nieleczona próchnica, stany zapalne zębów i dziąseł, jak pokazują najnowsze badania, mogą stać się przyczyną przedwczesnego porodu. Nie bój się leczyć zębów w ciąży, zwłaszcza, że dziś większość gabinetów stomatologicznych ma do zaoferowania w pełni bezpieczne znieczulenia. Na zdrowiu zębów naprawdę nie warto w ciąży oszczędzać.
#9 Zwierzaki
Jeśli jesteś kociarą lub psiarą, twój dom zawsze był pełen kudłatych i pierzastych stworzeń, to nie ma powodu, by po zajściu w ciążę dokonywać w tym zakresie rewolucji. Wystarczy, że będziesz bardziej, niż zwykle dbała o higienę, myła częściej ręce, a kuwetę czyściła w jednorazowych rękawiczkach, wówczas nie powinnaś narazić się na kontakt z niebezpiecznymi bakteriami i pasożytami, które zwierzęta zwykły przenosić. Jeśli dbasz o swoje pupilki, to one bezpośrednio nie będą źródłem zagrożenia dla Ciebie, jednak zachowaj ostrożność w kontakcie z obcymi zwierzakami. Toksoplazmoza, chlamydia czy listeria to nie tylko złowrogo brzmiące nazwy, ale także bardzo niebezpieczne dla rozwijającego się w brzuszku maleństwa choroby.
#10 Uważaj na siebie
W ciąży Twój brzuch to Twój skarb. Musisz go wyjątkowo strzec. Nie musisz oczywiście panikować, bo maleństwo jest chronione przez powłoki brzuszne i worek owodniowy. Niemniej ze względu na przeniesienie środka ciężkości ciała w ciąży do przodu i potencjalne zakłócenia równowagi musisz stać się wyjątkowo ostrożna. Unikaj sportów niosących z sobą ryzyko upadku. Lepiej nie wychodź na spacer zimą, jeśli zauważysz, że nikt jeszcze nie zdążył posypać oblodzonego chodnika piaskiem. Zachowaj rozsądek i zrezygnuj z wysokich obcasów na rzecz wygodnego obuwia na niezbyt dużym podwyższeniu.
Może słyszałaś, że niezapinanie pasów w samochodzie jest jedną z najczęstszych przyczyn urazów w ciąży. Zatem nie zaniedbuj tego. Prawidłowo zapięty pas nie stanowi zagrożenia. Jego część barkowa powinna przechodzić pomiędzy piersiami, a biodrowa pod brzuchem. Jeśli pas Cię uwiera w szyję lub w ramię, nie przekładaj go sobie niżej, ale zaopatrz się w specjalną, miękką nakładkę i wyreguluj jego wysokość. Jeśli pas nie uciska brzucha, to w razie wypadku po prostu jest gwarancją bezpieczeństwa Twojego i Twojego dziecka.
W ciąży staraj się również nie spać na plecach. Twoja powiększająca się macica, zwłaszcza po 20 tygodniu ciąży, w tej pozycji jeszcze bardziej uciska na naczynia krwionośne, a to powoduje spadek ciśnienia krwi, utrudniony jej dopływ do mózgu, co w efekcie skutkuje zawrotami i bólami głowy. Staraj się leżeć na boku i wkładaj sobie między nogi zwinięty koc lub specjalną poduszkę, co jeszcze bardziej poprawi Twój komfort. Podczas letnich upałów pamiętaj także, aby nie dopuścić do przegrzania organizmu. Przebywaj w cieniu, okrywaj głowę, zaopatrz się w wentylator, który schłodzi powietrze w Twoim mieszkaniu, zażywaj kąpieli lub bierz często w ciągu dnia prysznic w letniej wodzie. I znów przypominamy - by krew lepiej krążyła i nie pojawiały się obrzęki - nogi do góry!