Nowelizacja Karty Nauczyciela. Godziny ponadwymiarowe dla nauczycieli - nowe zasady rozliczania

Nowelizacja Karty Nauczyciela wprowadziła ujednolicone regulacje dotyczące prawa nauczycieli do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Wcześniej brak jednoznacznych przepisów prowadził do różnych praktyk w poszczególnych samorządach, co skutkowało nierównościami w wynagradzaniu.

Nowe przepisy obejmują zarówno szkoły samorządowe, jak i rządowe, eliminując dotychczasowe różnice interpretacyjne. Zmiany powstały we współpracy z organizacjami związkowymi i po konsultacjach społecznych, co gwarantuje ich praktyczny charakter.

Kiedy nauczyciel dostanie wynagrodzenie za niezrealizowane godziny

Podstawową zasadą pozostaje, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną – czyli za przydzielone i zrealizowane zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze. Nowelizacja przewiduje jednak dwa istotne wyjątki:

Wyjątek pierwszy – zajęcia zastępcze

Nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia, gdy zamiast przydzielonych zajęć dydaktycznych zrealizował inne zajęcia opiekuńcze lub wychowawcze uwzględniające potrzeby uczniów. Dotyczy to sytuacji, gdy na polecenie dyrektora nauczyciel:

• sprawuje opiekę nad uczniami podczas wycieczki,
• organizuje wyjścia do teatru lub na zawody sportowe,
• uczestniczy w imprezach szkolnych,
• realizuje inne obowiązki wychowawcze.

Wyjątek drugi – gotowość do pracy

Prawo do wynagrodzenia przysługuje również, gdy nauczyciel nie zrealizował zajęć z przyczyn niezależnych od siebie, ale był gotów do ich przeprowadzenia. Dotyczy to zajęć:

• indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
• indywidualnego nauczania.

Przykładem takiej sytuacji jest choroba dziecka lub ucznia, gdy nauczyciel przyszedł do pracy, ale nie mógł przeprowadzić zaplanowanych zajęć.

Rozliczanie w tygodniach z dniami wolnymi

Nowelizacja wprowadza jasne zasady rozliczania godzin ponadwymiarowych w szczególnych sytuacjach:

• w tygodniach z dniami usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela,
• w tygodniach z dniami ustawowo wolnymi od pracy,
• gdy zajęcia rozpoczynają się lub kończą w trakcie tygodnia.

Podstawą ustalenia liczby godzin jest pensum nauczyciela pomniejszone o 1/5 wymiaru za każdy dzień nieobecności (lub 1/4, gdy ustalono 4-dniowy tydzień pracy).

Biznesmama

Darowizna od rodzeństwa zwolniona z podatku. Jasne stanowisko skarbówki

Koniec godzin czarnkowych od września 2025

Jedną z najważniejszych zmian jest likwidacja tzw. godzin czarnkowych już od 1 września 2025 roku. Nauczyciele nie są już zmuszani do realizowania doraźnych zastępstw bez dodatkowego wynagrodzenia w czasie, kiedy powinni wykonywać swoje regularne pensum.

Inne korzystne zmiany dla nauczycieli

Nowelizacja objęła szereg dodatkowych usprawnień:

• podwojenie wysokości odprawy emerytalnej,
• wprowadzenie nagrody jubileuszowej po 45 latach pracy,
• ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu z pensum nauczycieli przedmiotowych,
• skrócenie z dwóch lat do roku okresu dla nauczyciela początkującego do otrzymania umowy na czas nieokreślony,
• rozszerzenie grupy osób uprawnionych do świadczeń kompensacyjnych.

Przyspieszenie wprowadzenia zmian

Na wniosek Związku Nauczycielstwa Polskiego termin wejścia w życie zmian został przyspieszony z 1 września 2026 roku na 1 września 2025 roku. Decyzja została podjęta podczas I czytania projektu w Komisji Edukacji i Nauki Sejmu RP. Przepisy obowiązują już od dwóch miesięcy.